FAQ PËR DYLBITË
Dylbitë e para u shpikën rreth 400 vjet më parë. Tani ka qindra modele dylbish të prodhuara dhe shitura rreth botës. Megjithëse koncepti i shikimit të një imazhi të zmadhuar me sytë e tua nuk ka ndryshuar, ka dy lloje të ndryshme dylbish: dylbi prizmike dhe dylbi Galileo
- Dylbitë prizmike
Shumica e dylbive të shitura sot përdorin lente konveks për lenten e objektivit dhe lenten e syrit. Ato quhen dylbi prizmike për shkak të prizmave të përdorur për të "korrigjuar" imazhin e kthyer.
Prizmat Porro
Për shkak të prizmave porro, drita që kalon formon një formë "Z" para se të arrijë në sy.
Prizmat çati
Kur përdoren prizma në formë çatie, të quajtura prizma çati (ose Dach: që do të thotë çati në gjermanisht), drita kalon në vijë të drejtë e cila bën të mundur që të ndërtohen dylbi kompakte.
- Dylbitë Galileo
Në këto dylbi përdoret koncepti i përdorur në teleskopët e prodhuar nga Galileo Galilei në shekullin e 17-të. Për shkak se përdoren lente konkave për lentet e syrit, nuk nevojiten prizma për të korrigjuar imazhet. Të njohura gjithashtu si syze opera, ky lloj përdoret për të parë objektet që nuk janë shumë larg.
Zmadhimi i referohet raportit të madhësisë siç shihet me sy të lirë dhe madhësisë të arritur përmes dylbive. Për shembull, nëse një palë dylbi kanë zmadhim 10x, objekti do të zmadhohet 10 herë. Me fjalë të tjera, diçka që është 100 metra larg do të duket si vetëm 10 metra larg me anë të dylbive.
Një lente telefoto 1000 mm do të sigurojë zmadhim pesë herë më shumë se një lente 200 mm. E njëjta zbatohet për dylbitë në kuptimin që objekti zmadhohet pesë herë më shumë me dylbitë me zmadhim 20x se dylbitë me zmadhim 4x. I vetmi ndryshim është se, derisa një lente telefoto duhet të jetë e gjerë mjaftueshëm për të zmadhuar imazhin për aperturën e gjerë të kamerës, dylbitë duhet ta zmadhojnë imazhin për iridën relativisht më të vogël të syrit të njeriut. Për shembull, ta zëmë se keni dylbi me zmadhim 12x. Për të arritur të njëjtin imazh të zmadhuar duke përdorur një kamera 35mm me refleks me një lente, do t'ju duhet të përdornit një lente telefoto 700~800 mm. Llojet e ndryshme të dylbive: dylbitë prizmike dhe dylbitë Galileo.
Sa qartë ju lejojnë dylbitë të dalloni detajet quhet fuqia e zbërthimit. Për shkak se sipërfaqja për njësi e qelizave konike të shikimit në retinën e syrit të njeriut është e ulët, asnjë trajnim fizik nuk do të jetë në gjendje të rritë, deri në një pikë, fuqinë e zbërthimit. Mënyra e vetme është të shikoni me një palë dylbi të mira. Nëse përdorni dylbi me zmadhim 10x, do të keni 10x më shumë fuqi zbërthimi se normalisht.
Jo të gjitha dylbitë e kanë raportin e zmadhimit dhe fuqinë e zbërthimit të treguar në instrument. Kur ka tepër devijim, nuk ka fuqi zbërthimi të mjaftueshme. Pavarësisht sa superiore mund të jenë dylbitë tuaja, fuqia e zbërthimit do të bjerë për shkak të tundjeve të imazhit. Sa më i madh të jetë raporti i zmadhimit, aq më shumë do ta lëvizin imazhin duart. Në përgjithësi, dylbitë me zmadhim më shumë se 10x nuk rekomandohen për përdorim në dorë. Për të eliminuar këtë problem, Canon ka adoptuar teknologjitë optike superiore të fituara në zhvillimin e lenteve të kamerave. Përveç përdorimit të rrafshuesit të fushës së dyfishtë, lenteve UD dhe lenteve asferike për të arritur fuqi zbërthimi ideale, Canon ka përdorur teknologjinë e vet origjinale të stabilizimit të imazhit (në serinë IS) e cila kontrollon mjaft dridhjet e dorës. Është për shkak të këtyre teknologjive që me dylbitë Canon, çdo pupël në krahët e një zogu bëhet e pastër dhe e qartë.
Struktura optike e secilit model dylbish është e ndryshme, prandaj edhe nëse vlera e zmadhimit është e njëjtë, sa pamje mund të nxjerrin një palë dylbi ndryshon. Gjerësia e pamjes që shikoni me dylbi quhet fushëpamje. Për shikim të zogjve në një pyll të madh, do të jetë më i dobishëm përdorimi i një fushëpamjeje të gjerë.
- Fushëpamja reale
Ky është shikimi në dylbi dhe matet nga mesi i lentes së objektivit dhe shprehet në gradë (kënd). Sa më i ulët të jetë zmadhimi që kanë dylbitë, aq më e gjerë do të jetë fushëpamja reale dhe sa më i lartë të jetë zmadhimi, aq më e ngushtë do të jetë fushëpamja. Për shkak të kësaj, është e vështirë të krahasohet fushëpamja reale e dylbive me atë të dylbive të një vlere zmadhimi të ndryshme.
- Fushëpamja e dukshme
Kjo vlerë bazohet në një llogaritje të parashtruar në standardin ISO 14132-1:2002 dhe tregon fushën e shikimit që shihni me dylbi. Mund të krahasohet edhe mes dylbive me zmadhime të ndryshme. Në përgjithësi, nëse fushëpamja e dukshme është më shumë se 60°, kjo konsiderohet fushëpamje e gjerë.
Ndriçimi ndryshon nga një model dylbish te një tjetër. Ndriçimi ndryshon me çmimin dhe madhësinë e dylbive. Ka shumë grada ndriçimi sipas nevojave.
- Bebëza dalëse
Rrethi i shndritshëm i dukshëm kur shihet lentja rreth 10 inç larg nga sytë quhet bebëza e daljes. Diametri, i matur në milimetra, quhet apertura e bebëzës. Sa më e madhe të jetë bebëza e daljes, aq më i shndritshëm është imazhi nga dylbitë dhe ndriçimi shprehet nga katrori i aperturës së bebëzës së daljes.
Bebëza e njeriut është rreth 2-3 mm me më shumë dritë, dhe bebëza e daljes së dylbive duhet të jetë rreth 3 mm. Natën, bebëzat tona zmadhohen deri në 7mm, prandaj preferohen dylbi me bebëza daljeje të mëdha nëse përdoren natën. Sidoqoftë, disavantazhi është se këto dylbi kanë prirjen të jenë të mëdha dhe të rënda.
- Apertura e disponueshme e lentes së objektivit
Diametri i lentes së objektivit, i cili lejon të kalojë drita, quhet apertura e disponueshme e lentes së objektivit. Nëse zmadhimi është i njëjti, sa më e madhe të jetë apertura e disponueshme e lentes së objektivit, aq më i shndritshëm do të jetë imazhi që shihet në dylbi. Ky është i njëjti efekt si në rastin kur një lente telefoto ka një diametër lenteje shumë të madh. Marrëdhënia e të trejave është:
Apertura e bebëzës së daljes = Apertura e disponueshme e lentes së objektivit / Zmadhimi.
Dylbitë ideale janë ato që ju bëjnë të harroni se po shikoni në dylbi. Nëse blini një palë me fushëpamje të gjerë dhe cilësia e imazhit është e lartë (aq sa të mos ketë shumë ndryshim nga shikimi me sy të lirë), do të keni shumë orë përdorimi të kënaqshëm. Disa njerëz kanë përshtypjen e gabuar se për shkak se përqendrohen në mes të lentes, edhe nëse pjesa e jashtme është e turbullt, nuk ka shumë rëndësi. Normalisht, retina projekton imazhe pa devijime, kështu kur shikoni imazhe të turbullta, truri përpiqet t'i anashkalojë. Nëse përpiqeni me vetëdije t'i anashkaloni imazhet e turbullta për periudha të gjata, ekziston mundësia që të lodheni shumë dhe të ndiheni sëmurë. Është shumë e vështirë të përcaktohet cilësia e imazhit vetëm me një fletë të dhënash. Mënyra më e lehtë dhe më e sigurt është të shikoni me dylbi. Ju lutem mbani parasysh pikat e mëposhtme kur blini dylbitë.
- Shikoni vetëm një imazh apo dy?
Dylbitë përdorin dy lente paralel me njëra tjetrën. Sidoqoftë, nëse pozicionimi gjatë prodhimit nuk është perfekt, ose lëvizë për shkak të goditjeve gjatë transportit, lentet mund të prishen pak. Nëse ndodh kjo, do të shikoni dy imazhe. Edhe nëse i rregulloni dylbitë, lentet do të kenë prirjen të lëvizin vetëm me një shkundje të lehtë. Këto dylbi nuk rekomandohen.
- A është imazhi i qartë mjaftueshëm?
Sigurohuni që shkronjat në një tabelë ose degët e holla në pemë të jenë të qarta kristal. Gjithashtu, sigurohuni që dritat natën dhe yjet të mos jenë të turbullta dhe format të mos jenë të shtrembëruara. Mund të jetë e vështirë të dini sa i qartë është imazhi duke parë vetëm një palë dylbi. Provoni të shikoni me disa dhe do të jeni në gjendje të bëni dallimin.
- A duket sikur ngjyrat janë përzier së bashku? Po çngjyrimi?
Kur shikoni një subjekt të bardhë, shfaqet një unazë si ylber. E quajtur shtrembërim kromatik, cilësia e imazhit zakonisht bie dhe ndodh me dylbitë me apertura të mëdha dhe zmadhim të lartë. Gjithashtu, për shkak të veshjeve dhe lenteve të ndryshme të përdorura për dylbitë, ngjyrat mund të ndryshojnë. Drejtoni dylbitë në një imazh të bardhë dhe shikoni për të parë sa i bardhë është imazhi. Për të parandaluar çngjyrimin, Canon ka adoptuar lenten UD (15X50 IS AW, 18X50 IS AW, 10x32 IS, 12x32 IS dhe 14x32 IS) nga seria e lenteve EF e cila është e famshme për teknologjinë optike superiore. Përveç kësaj, me veshjen "super spectra", ne garantojmë imazhe të shndritshme dhe të qarta.
- A është i gjithë imazhi i qartë?
Ka më shumë dylbi me një fushëpamje të gjerë për t'iu përshtatur nevojave të konsumatorëve. Sidoqoftë, ka raste kur dylbitë janë "të detyruara" të kenë një fushëpamje më të gjerë e cila bën që imazhi pranë anëve të lentes të bjerë. Kur ndodh kjo, shumicën e kohës shkaktohet nga harkimi i fushës. Drejtoni dylbitë në mur, fokusohuni te diçka e thjeshtë dhe shikoni nëse mund të shikoni qartë anembanë. Nëse harkimi i fushës është i madh, anët do të jenë të turbullta. Nuk rekomandohet të blini dylbi të tilla. Për të ulur më tej harkimin e fushës, Canon përdor një lente rrafshimi fushe dhe një lente asferike. Me dylbitë Canon, do të keni cilësi të bukur imazhi anembanë.
- A është imazhi i shtrembëruar?
Kur shikoni me dylbi, ka raste kur vijat pingule të dritareve të një ndërtese ose të tullave duken të mbështjella në anët e lentes. Ky quhet shtrembërim. Kur shtrembërimi është shumë i madh, jo vetëm që i gjithë subjekti do të duket i shtrembëruar, por kur i lëvizni dylbitë, do të duket sikur objekti po pluskon duke e bërë shumë të vështirë për ta parë. Canon përdor lente asferike me precizon të lartë për të korrigjuar këtë shtrembërim.
- Eliminim i "dridhjeve të imazhit" e cila ishte problem i madh me dylbitë. Përdor teknologjinë më të avancuar për stabilizimin e imazhit.
Pothuajse kushdo që ka përdorur dylbi në evenimente sportive ose koncerte ka provuar sa shumë dridhen imazhet dhe kështu mendon se dylbitë janë kot. Ankesa kryesore e përdoruesve ka qenë dridhja e imazhit. Në zmadhim më të lartë, dridhja e imazhit është më e lartë. Në përgjithësi, çdo dylbi me zmadhim më shumë se 10x nuk duhet të përdoret për kohë të gjatë. Zgjidhja më e mirë në të kaluarën ishte të përdorej një tripod. Sidoqoftë, tripodet janë të mëdha dhe s'mund të përdoren kudo. Edhe nëse ju duhen një palë dylbish me zmadhim më shumë se 10x për shikimin e zogjve, më e shumta që do të donit të përdornit meqenëse po ecni shumë do të ishte diçka 7x ose 8x.
Canon është prodhuesi i parë në botë që përdor një stabilizues optik të imazhit për serinë IS. Për shkak se sistemi optik kompenson lëvizjet dhe kontrollohet nga një mikroprocesor, eliminohen dridhjet e dorës. Si rezultat, edhe me zmadhim mbi 10x, nuk është i nevojshëm një tripod. Dhe ato mund të përdoren ndërsa shikoni nga një platformë në lëvizje.
- Fushëpamje e gjerë me cilësi imazhi superiore. Përdor një rrafshues fushe të dyfishtë.
- Të lehta dhe rezistente ndaj ujit: Të shkëlqyera për përdorim jashtë.
Aktualisht, ka vetëm tre prodhues, duke përfshirë Canon, që shesin dylbi me teknologjinë e stabilizimit të imazhit.
- Tipi me prizëm Vari-Angle
Dy sensorë dallojnë përkatësisht lëvizjet horizontale dhe vertikale. Prizmat Vari-Angle në teleskopin e majtë dhe të djathtë kontrollohen nga një mikroprocesor për të rregulluar menjëherë këndin e përthyerjes së dritës hyrëse. Ky sistem përdoret në dylbitë IS të Canon.
Avantazhe: kompakte, të lehta; reagim i menjëhershëm pasi aktivizohet stabilizuesi i imazhit (sistemi aktivizohet menjëherë sapo shtypet butoni); imazh i qëndrueshëm edhe kur panoramoni.
Disavantazh: ka nevojë për bateri.
- Tipi me lëvizje të lentes optike
Ky është i ngjashëm me tipin me prizëm Vari-Angle përveç se optikat e përdorura për të korrigjuar tundjet janë elementë të zakonshëm lentesh dhe lëvizja e tyre kontrollohet brenda një sistemi të varur pezull - njëlloj si me stabilizuesin e imazhit që gjendet në gamën e lenteve EF të Canon.
Avantazhe: qartësi më e mirë dhe korrigjim i lëvizjeve më ekstreme, si tundjet e varkës ose lëvizjet e ngadalta të frymëmarrjes.
- Tipi Gyro
Një xhiroskop me shpejtësi të lartë i lëvizur me motor është i lidhur me një prizëm. Pavarësisht sa shumë tunden dylbitë, imazhi do të mbetet i qëndrueshëm. Sistemi përdoret në Stabiscope S1240 dhe S1640 të Fujinon.
Avantazhi: shumë rezistente ndaj tundjeve ose lëvizjeve të mëdha. Disavantazhe: vonesë një minutë ndërsa bëhet gati motori 12 000 rpm; ka prirjen të jetë e rëndë; ky sistem nuk është në gjendje të dallojë midis tundjeve dhe panoramimit prandaj imazhi nuk është i qëndrueshëm gjatë panoramimit; ka nevojë për bateri.
- Tipi mekanik
Sistemi prizmik është i lidhur me sistemin Cardanic Suspension i cili nuk lejon prizmat të lëvizin pavarësisht sa shumë tunden dylbitë. Ky sistem përdoret në Zeiss 20x60S Professional.
Avantazhe: nuk ka nevojë për bateri për shkak të sistemit mekanik: reagim i menjëhershëm pasi aktivizohet stabilizuesi i imazhit (sistemi aktivizohet menjëherë sapo shtypet butoni).
Disavantazhe: ka prirjen të jetë i rëndë; ky sistem nuk është në gjendje të dallojë midis tundjeve dhe panoramimit prandaj imazhi nuk është i qëndrueshëm gjatë panoramimit.